Funkcjonalna terapia powięziowa (FOFT)

Wprowadzenie

Powięzi jako trójpłaszczyznowy narząd łączący:
Tkankę powięziową znajdziemy we wszystkich częściach naszego ciała. Nawet każda pojedyncza komórka jest otoczona przez powięź. Powięzi otaczają niczym cieniuteńka folia mięśnie, nerwy i narządy. Więzadła, torebkę stawową i ścięgna zalicza się do sieci obejmującej ciało. Jeśli zawartość otoczek powięziowych zostałaby usunięta, to pomimo tego dokładnie utrzymałaby się osłonka człowieka. Powięzi nadają ciału jego kształt. Są one odpowiedzialne za stabilizację i równocześnie za zręczną ruchomość.

Powięzi potrafią się kurczyć:
Zostało udowodnione, że powięzi zawierają komórki kurczliwe (Steubesand, Yahia i Schleip). Obliczenia pozwalają przypuszczać, że właściwości kurczliwe powięzi generują wystarczające napięcie, stąd można im przypisać ważną rolę w stabilizacji. Powięzi poprzez swoje rozgałęzienia dbają o przekazywanie siły i napięcia wewnątrz- i międzymięśniowego.

Powięzi jako narząd sensoryczny:
Powięzi są unerwione (m.in. Yahia) i są uważane za największy narząd sensoryczny ciała. W powięzi występują wszystkie znane mechanoreceptory. Te odkrycia wskazują na proprioceptywne właściwości powięzi jak i jej udział w sterowaniu i koordynacji postawy oraz ruchu. Komórki kurczliwe powięzi oddziałują wzajemnie z układem wegetatywnym.

Powięzi a ból:
Powięzi mogą być źródłem bólu. Zła postawa, monotonne, powtarzalne ruchy, jak również przeciążenia i złe obciążenia powodują zapalenia, a tkanka ma skłonność do filcowania. Powięzi tracą swoją elastyczność, może być ograniczony poślizg pomiędzy pojedynczymi warstwami. W tkance powstają małe pęknięcia. Te dysfunkcje powięziowe mogą prowadzić do podrażnienia receptorów bólowych. Najnowsze badania (Langevin) udokumentowały ten patologiczny proces na przykładzie powięzi piersiowo- lędźwiowej, w odniesieniu do przewlekłych dolegliwości bólowych pleców. Ciągłość mięśniowo- powięziowa wewnątrz układu ruchu, w przypadku ograniczeń powięzi w jednym miejscu, prowadzi do błędnego napięcia (dysfunkcji) w innej, oddalonej części ciała. Ten model tłumaczy, dlaczego lokalizacja bólu nie zawsze koreluje z miejscem zaburzenia.

Powięzi w ruchu:
Umiejętność dynamicznego i wydajnego poruszania się zawdzięczamy w dużej mierze biomechanicznym właściwościom powięzi. Powięzi wspomagają mięśnie podczas skurczu. Utrzymują one kształt mięśnia i zapewniają mu oparcie dla rozwinięcia siły. Poprzez wstępne rozciągnięcie powięź gromadzi energię kinetyczną, która zostaje uwolniona podczas ruchu we współpracy z mięśniem (np. powięź piersiowo-lędźwiowa podczas chodzenia).
Tak więc aktualna wiedza powoduje nieodzownym, uwzględnienie w klinicznym procesie myślowym powięzi jako jednego z przyczyniających się czynników i uwzględnienie ich podczas interwencji terapeutycznej.

Kompetencje

Kompetencje działania:
Uczestnicy mogą wydajnie prowadzić  pacjenta/ klienta z dysfunkcją mięśniowo-szkieletową poprzez zastosowanie nowopoznanych interpretacji klinicznych postawy i ruchu w odniesieniu do dysfunkcji powięzi oraz z nich wynikającej selektywnej interwencji. Do takich dysfunkcji należą m.in.: ostre i przewlekłe dolegliwości bólowe kręgosłupa, pooperacyjne stany bólowe, dysbalans mięśniowy, fibromialgia, specyficzne dla sportu urazy i patodynamika obwodowego układu nerwowego.

Cele

Uczestnicy:

• Aktualizują swoja wiedzę i dokonują zmiany paradygmatów związanych z anatomią układu ruchu
• Rozpoznają znaczenie ciągłości i styczności mięśniowo-powięziowej
• Poszerzają interpretację postawy i ruchu w odniesieniu do dysfunkcji powięziowych
• Znają tło i zasady działania technik powięziowych i potrafią zastosować je fachowo w różnych sytuacjach klinicznych

Kontrola celów nauczania:
Podczas kursu poprzez zadawanie pytań przeprowadzana jest regularnie autorefleksja. Za pomocą kwestionariusza potwierdziło się, że uczestnicy/uczestniczki zinternalizowali główne twierdzenia teoretyczne. Podczas ćwiczeń praktycznych samokontrola wspomagana jest poprzez Feedback instruktora.

Treści

• Anatomia układu mięśniowo-powięziowego i jego znaczenie kliniczne
• Ciągłość mięśniowo – powięziowa i jej znaczenie w funkcji układu ruchu
• Tensegracja jako model wyjaśniający dla stabilizacji
• Zadania układu mięśniowo-powięziowego w zachowaniu ruchu
• Adaptacja powięzi do funkcji wzgl. dysfunkcji
• Zarys analizy postawy i ruchu pod kątem mięśniowo-powięziowym
• Zarys planowania i wykonania interwencji zorientowanej na powięzi
• Wykonanie technik powięziowych (tułów, kończyny górne i dolne)
• Demonstracja technik powięziowych wspomaganych przyrządami
• Zarys podstaw treningu powięziowego

Metody/ sposoby pracy
Zajęcia składają się z przekazywania teorii (prowadzenie frontalne) połączonej z sukcesywną refleksją, po której następuje demonstracja technik powięziowych i samodzielne zdobywanie doświadczenia poprzez ćwiczenia w parach. Zakończenie kursu stanowi praktyczne zastosowanie zasad treningu powięziowego w małych grupach.

Czas kursu
5 dni z 45 godzinami lekcyjnymi po 45 minut (40% teorii, 60% praktyki)

Maksymalna wielkość grupy
20 uczestników

Wymagania
Fizjoterapeuci/ ergoterapeuci/ logopedzi/ lekarze

Zalecenia jako przygotowanie
W razie potrzeby uczestnicy mogą zasięgnąć informacji na www.fasciaresearch.de.
Otrzymają oni dodatkowo listę literatury.